Voicingi jazzowe (ang. jazz voicings) to sposób rozmieszczania i porządkowania nut w akordzie w celu uzyskania określonego brzmienia i nastroju. W odróżnieniu od prostych akordów tercjowych, jazz opiera się na bardziej zaawansowanych technikach budowy akordów, które są nie tylko funkcjonalne, ale też kolorystyczne i ekspresyjne.
1. Cel i Funkcja voicingów
- Wzbogacenie brzmienia: Voicingi pozwalają na tworzenie bardziej złożonych, kolorowych i interesujących brzmień.
- Budowanie napięcia i jego rozwiązywanie: Poprzez wybór odpowiednich interwałów i napięć.
- Reharmonizacja: Voicingi są narzędziem zastępowania lub reinterpretowania progresji akordowej.
- Akompaniament: Wspierają solistę harmonicznie i rytmicznie bez dominowania.
- Personalizacja: Każdy muzyk może stworzyć swój własny styl poprzez wybór charakterystycznych voicingów.
2. Skład i struktura akordu
- Podstawowe dźwięki akordu: Pryma, tercja, kwinta, septyma.
- Dostępne napięcia: 9., 11., 13. (czasem zmodyfikowane np. b9, #11, b13) – dodają kolorów.
- Nuty unikane (avoid notes): Dźwięki, które tworzą silny dysonans z danym akordem. Używane tylko jako przejściowe lub w szybkim kontekście (np. w technice „sheets of sound”).
- Guide tones (tony przewodnie): Tercja i septyma – określają charakter funkcjonalny akordu.
- Pomijanie nut: Pryma i kwinta mogą być pomijane, szczególnie gdy basista gra linię basu.
- Ambiwalencja akordu: Ten sam zestaw nut może być interpretowany różnie w zależności od kontekstu (np. Em7 jako CMaj9 bez prymy).
3. Rodzaje i techniki voicingu
- Harmonia tercjowa: Akordy budowane tercjami (np. CMaj13#11: C-E-G-B-D-F#-A).
- Harmonia kwartowa: Akordy zbudowane z kwart, np. D-G-C-F. Brzmią otwarcie i modalnie.
- Harmonia sekundalna (clusters): Dźwięki oddalone o sekundę. Używane dla efektów dysonansowych.
- Rootless voicings: Voicingi bez prymy. Cechuje je elastyczność i przejrzystość.
- Shell voicings: Zredukowane do 2-3 dźwięków (np. tercja i septyma). Idealne do akompaniamentu.
- Close position: Wszystkie dźwięki w obrębie oktawy. Ciepłe, zwarte brzmienie.
- Locked hands: Technika harmonizowania melodii poprzez akordy przesuwane całościowo.
- Fragmentaryczne akordy: Nieregularne struktury, często asymetryczne lub niejednoznaczne tonalnie.
4. Zasady dobrego voicingu
- Szerokie interwały u dołu, węższe u góry.
- Unikać nadmiaru tercji (dla uniknięcia banału).
- Dysonanse w środku, konsonanse u góry.
- Między najwyższymi dźwiękami zalecany konsonans (tercja/kwarta).
- Unikać podwajania wewnętrznych dźwięków.
- Gospel-jazz: Ruchy równoległe, melodia na górze.
5. Voice Leading (prowadzenie głosów)
- Zachowanie wspólnych dźwięków przy zmianie akordu.
- Minimalny ruch głosów (kroki, nie skoki).
- Elastyczność: W jazzie możliwe równoległe ruchy.