Pivot, modulacja pivotowa – improwizacja.com.pl

W harmonii tonalnej pivot (czyli akord pivotowy lub modulacja pivotowa) to technika, w której ten sam akord pełni różne funkcje w dwóch tonacjach — obecnej i docelowej. Dzięki temu może on służyć jako punkt wspólny (punkt zaczepienia, ang. „pivot point”) między dwoma tonacjami, co umożliwia płynne przejście (modulację) z jednej tonacji do drugiej bez gwałtownej zmiany.

Akord pivotowy (pivot chord) to akord, który występuje zarówno w tonacji wyjściowej, jak i docelowej, ale ma w każdej z nich inną funkcję harmoniczną. Pozwala on na płynną i logiczną modulację bez nagłych zmian brzmienia.

Spis treści

Przykład (modulacja z C dur do G dur):

Tonacja początkowa: C dur

C (I), Dm (ii), Em (iii), F (IV), G (V), Am (vi), Bdim (vii°)

Tonacja docelowa: G dur

G (I), Am (ii), Bm (iii), C (IV), D (V), Em (vi), F#dim (vii°)

Zwróć uwagę: Em (E–G–B) występuje w obu tonacjach.

W progresji:

C → F → Em → D7 → G

Tutaj:

Em jest iii w C dur i vi w G dur.
Po nim pojawia się D7 (V7 w G dur), który prowadzi do G jako toniki.

Dzięki Em jako pivotowi, modulacja z C do G jest naturalna i płynna.

Funkcja akordu pivotowego

Akord	Funkcja w tonacji A	Funkcja w tonacji B
Em	iii (w C dur)	vi (w G dur)
Am	vi (w C dur)	ii (w G dur)
Fmaj7	IV (w C dur)	bVII (w G mixolydyjskiej)

Przykład w jazzie (modulacja z C minor do E♭ major):

Tonacja początkowa: C minor
- akordy: Cm7, Dø7, E♭maj7, Fm7, G7, A♭maj7, B♭7
Tonacja docelowa: E♭ major
- akordy: E♭maj7, Fm7, Gm7, A♭maj7, Bb7, Cm7, Dø7

Cm7 to:

I-7 w C minor
vi-7 w E♭ major
Cm7 → Fm7 → Bb7 → E♭maj7
Cm7 = pivot chord, reszta progresji to klasyczne II–V–I w E♭ major

Modulacja z C-dur do G-dur:

Akord D7 może działać jako pivot, ponieważ:
- w G-dur jest V7 (dominanta),
- w C-dur może pełnić funkcję dominanty wtrąconej (V/V).

W skrócie:

Cecha	Wyjaśnienie
Pivot chord	Wspólny akord dla dwóch tonacji
Cel	Płynna modulacja
Funkcja	Zmienia się: np. vi → ii, iii → I, itd.
Typowa kolejność	Tonika → pivot → dominanta nowej tonacji → nowa tonika