Voicingi cztero- i pięciogłosowe

przez

Voicingi w fakturze czterogłosowej (4 głosy)

Cechy faktury 4-głosowej

  • Cztery niezależne głosy: zazwyczaj soprano, alto, tenor, bas (może być dostosowane do pianina lub gitary).
  • Typowe dla small ensemble, kwartet jazzowy, harmonizacji chóralnej.
  • Każdy głos pełni funkcję harmoniczną i melodyczną.

Stosowane voicingi

  1. Podstawowe voicingi 4-głosowe (pełne)
    • Zawierają 1–3–5–7 akordu (tonika, tercja, kwinta, septima).
    • Przykład: Cmaj7 → C (bas), E, G, B
  2. Voicingi niepełne 4-głosowe
    • Pominięcie toniki lub kwinty, aby zrobić miejsce dla innych kolorów (9, 11, 13).
    • Przykład: Cmaj7 → E–G–B–D (pominięcie C, dodanie 9)
  3. Voicingi z upper structures
    • 4 głosy mogą zawierać np. triadę upper structure + septymę + tercję.
    • Przykład: Cmaj7 → B (7), E (3), G (5), E♭ (z upper structure E♭maj)

Zasady dla faktury 4-głosowej

  • Zachowuj voice leading – głosy poruszają się płynnie, najlepiej po sekundach lub tercjach.
  • Podkreślaj tercję i septymę, które definiują jakość akordu.
  • Możesz używać chromatyki i passing tones, ale w rozsądnej ilości, aby nie zagubić klarowności.

Voicingi w fakturze pięciogłosowej (5 głosów)

Cechy faktury 5-głosowej

  • Pięć niezależnych głosów, np. S–A–T–Bar–Bas albo pięć palców w prawie ręce pianina.
  • Typowe dla big band, jazzowe aranżacje, rozszerzone harmonie.
  • Pozwala dodawać więcej kolorów i upper structures.

Stosowane voicingi

  1. Voicingi pełne 5-głosowe
    • Zawierają 1–3–5–7 + kolor (9, 11 lub 13).
    • Przykład: Cmaj13 → C (1), E (3), B (7), D (9), A (13)
  2. Voicingi z upper structures
    • Można wpleść triadę na górze + podstawowe akordy.
    • Przykład: Cmaj7 → B (7), E (3), G (5), E♭ (upper structure), G (powtórka w 5 głosie)
  3. Voicingi z dysonansami i alteracjami
    • Pięć głosów pozwala użyć np. ♯9, ♭9, ♯11, b13 jednocześnie, zachowując przejrzystość akordu.

Zasady dla faktury 5-głosowej

  • Pięć głosów daje większą elastyczność kolorystyczną, ale wymaga uważnego prowadzenia głosów.
  • Zachowuj czytelność akordu – unikaj gęstego zlepku, gdzie nie da się rozpoznać jakości akordu.
  • Możesz łączyć voicing niepełny + upper structures + kolory, co jest typowe dla pianisty, aranżera lub big bandu.

Podsumowanie różnic:

Cechy 4 głosy 5 głosów
Ilość dźwięków Zazwyczaj 1–3–5–7 lub 1–3–5–7+9 1–3–5–7 + 1–2 kolory (9,11,13) lub upper structure
Możliwość kolorowania Ograniczona, subtelna Duża, można dodawać dysonanse i alteracje
Typowe zastosowanie Kwartety, small ensemble Big band, pianino jazzowe, aranżacje
Uwagi praktyczne Płynne prowadzenie głosów Zachować przejrzystość, kontrola nad dysonansami

 

 Akordy molowe (m7, m9)

Typ voicingu Akord Voicing (4 głosy) Voicing (5 głosów) Uwagi
Pełny Cm7 C–E♭–G–B♭ C–E♭–G–B♭–D Dodatkowa 9 w 5-głosowym, łatwiejsze prowadzenie głosów
Niepełny Dm7 F–C–A–D F–C–A–D–E Pominięcie toniki w 4 głosach, 5 głosów pozwala dodać 9 (E)
Upper structure Am7 C–G–B–E♭ C–G–B–E♭–F Triada upper structure + podstawowe dźwięki, 5 głosów dodaje kolor 11

 Akordy durowe (maj7, maj9, maj13)

Typ voicingu Akord Voicing (4 głosy) Voicing (5 głosów) Uwagi
Pełny Cmaj7 C–E–G–B C–E–G–B–D 5 głosów dodaje 9, pełniejszy kolor
Niepełny Fmaj7 A–E–C–F A–E–C–F–G Pominięcie toniki, 5 głosów umożliwia dodanie 9
Upper structure Gmaj7 B–F♯–E♭–G B–F♯–E♭–G–A Upper structure triada + septima + kolor 9 w 5 głosach

 Akordy dominantowe (7, 9, 13, 7alt)

Typ voicingu Akord Voicing (4 głosy) Voicing (5 głosów) Uwagi
Pełny G7 G–B–D–F G–B–D–F–A 5 głosów dodaje 13, ułatwia przejścia do toniki
Niepełny C7 E–B♭–G–C E–B♭–G–C–D Pominięcie toniki, 5 głosów dodaje 9
Upper structure D7alt F♯–C–A♭–E F♯–C–A♭–E–B♭ Upper structure z dysonansami, 5 głosów pozwala wprowadzić alteracje (#9, b13)

Praktyczne wskazówki:

  1. W 4-głosowej fakturze skup się na tercji i septymie, opcjonalnie dodając 9.
  2. W 5-głosowej fakturze można dodawać upper structures, kolory i dysonanse (9, 11, 13, alteracje).
  3. Zawsze dbaj o voice leading – ruch głosów po sekundach i tercjach dla płynności.
  4. Voicing niepełny pozwala „odciążyć” fakturę i zrobić miejsce dla innych kolorów.
  5. Upper structures w 5 głosach pozwalają tworzyć bogate, jazzowe harmonie bez zagęszczania faktury.
Typ akordu Akord Voicing 4-głosowy Voicing 5-głosowy Uwagi
Molowy Cm7 C–E♭–G–B♭ C–E♭–G–B♭–D 5 głosów dodaje 9, pełniejszy kolor
Molowy Dm7 F–C–A–D F–C–A–D–E Pominięcie toniki w 4 głosach, 5 głosów dodaje 9
Durowy Cmaj7 C–E–G–B C–E–G–B–D 5 głosów dodaje 9, jasny kolor jazzowy
Durowy Fmaj7 A–E–C–F A–E–C–F–G Pominięcie toniki w 4 głosach, 5 głosów dodaje 9
Dominantowy G7 G–B–D–F G–B–D–F–A 5 głosów dodaje 13, prowadzenie do toniki
Dominantowy C7 E–B♭–G–C E–B♭–G–C–D Pominięcie toniki w 4 głosach, 5 głosów dodaje 9
Dominantowy alt D7alt F♯–C–A♭–E F♯–C–A♭–E–B♭ Upper structure + alteracje w 5 głosach

 

Voicingi niepełne (Incomplete Voicings)

Voicing niepełne to sposób ułożenia dźwięków akordu, w którym pomija się niektóre składowe akordu, zachowując jednocześnie jego charakter.

  • Zwykle pomija się tonikę lub kwintę, a pozostawia trzecią, septymę i/lub dodatkowe kolory (9, 11, 13).
  • Celem jest oszczędność miejsca w fakturze, uproszczenie akordu i umożliwienie swobodnego prowadzenia innych głosów.
  • Voicingi niepełne to ekonomiczne i elastyczne ułożenia akordów, które zachowują ich charakter, ułatwiają prowadzenie głosów i pozwalają wprowadzać dodatkowe kolory, co jest kluczowe w jazzie.

Cechy voicingów niepełnych:

  1. Brak niektórych dźwięków akordu – najczęściej toniki i kwinty.
  2. Podkreślenie charakterystycznych interwałów – np. tercji i septymy, które decydują o jakości akordu (dur/moll/dominanta).
  3. Elastyczność harmoniczna – ułatwia wplatanie dodatkowych kolorów i upper structures.
  4. Praktyczne zastosowanie w jazzie – pianino, gitara, aranżacje big bandowe.

Zastosowanie:

  1. Ułatwienie gry w małej fakturze
    • Pianista lub gitarzysta może zagrać tylko najważniejsze dźwięki, np. tercję i septymę, a bas gra tonikę.
  2. Swobodne prowadzenie głosów (voice leading)
    • Niepełny voicing ułatwia płynne przechodzenie między akordami i wprowadzanie upper structures.
  3. Tworzenie klarownej i przestrzennej faktury
    • W big bandach lub zespołach kameralnych pomija się niektóre dźwięki, aby akord nie był „przeładowany”.
  4. W improwizacji
    • Pozwala solistom i sekcji rytmicznej zachować harmoniczną czytelność przy dodawaniu fraz i kolorów.

Przykład:

  • Akord pełny: Cmaj7 → C–E–G–B
  • Voicing niepełny: Cmaj7 → E–B lub E–G–B (pominięcie toniki C)
  • Efekt: akord jest rozpoznawalny jako Cmaj7, ale faktura jest lżejsza i bardziej elastyczna.

 

Voicingi niepełne – przykłady

Akordy molowe (m7, m9, m11)

Akord Pełny Voicing niepełny Uwagi
Cm7 C–E♭–G–B♭ E♭–B♭ lub E♭–G–B♭ Pominięcie toniki C, zachowanie tercji i septymy
Dm7 D–F–A–C F–C lub F–A–C Pozwala basowi grać tonikę D, akord pozostaje rozpoznawalny
Am7 A–C–E–G C–G lub C–E–G Swobodniejsze wprowadzenie upper structures lub kolorów

Akordy durowe (maj7, maj9, maj13)

Akord Pełny Voicing niepełny Uwagi
Cmaj7 C–E–G–B E–B lub E–G–B Pominięcie toniki C, jasny i przestrzenny kolor
Fmaj7 F–A–C–E A–E lub A–C–E Ułatwia płynne prowadzenie głosów do kolejnych akordów
Gmaj7 G–B–D–F♯ B–F♯ lub B–D–F♯ Pozwala wprowadzać upper structures w prawej ręce pianina

Akordy dominantowe (7, 9, 13, 7alt)

Akord Pełny Voicing niepełny Uwagi
G7 G–B–D–F B–F lub B–D–F Pominięcie toniki G, podkreślenie tercji i septymy, łatwe wplecenie #9/b9
C7 C–E–G–B♭ E–B♭ lub E–G–B♭ Ułatwia dodanie upper structures (np. E♭maj, F♯dim)
D7alt D–F♯–A–C F♯–C lub F♯–A–C Zachowuje charakter dominanty, pozostawia przestrzeń na alteracje

 

 Akordy molowe (m7, m9, m11)

Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Efekt / Uwagi
Cm7 E♭–B♭ lub E♭–G–B♭ E♭ major / F major / D♭ major Jasny modalny kolor, możliwość dodania 9, 11, 13
Dm7 F–C lub F–A–C F major / E♭ major Swobodne prowadzenie głosów, modalne napięcie
Am7 C–G lub C–E–G C major / B♭ major / A diminished Bogata harmonicznie fraza, dysonanse, kolor

 Akordy durowe (maj7, maj9, maj13)

Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Efekt / Uwagi
Cmaj7 E–B lub E–G–B E♭ major / G major / D minor Jasny kolor, podkreślenie 9 i 13, kontrast jazzowy
Fmaj7 A–E lub A–C–E A♭ major / D minor Modalny efekt, przestrzeń dla linii melodycznych
Gmaj7 B–F♯ lub B–D–F♯ B♭ major / E minor Swobodna improwizacja, miejsce na upper structures

 Akordy dominantowe (7, 9, 13, 7alt)

Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Efekt / Uwagi
G7 B–F lub B–D–F B♭ major / D♭ major / A♭ minor / A♭dim / B♭aug Napięcie, kontrast, prowadzenie do toniki, miejsce na alteracje
C7 E–B♭ lub E–G–B♭ E♭ major / F♯dim / D♭ major Bogata barwa, możliwość dodania 9, ♭9, #9, 13
D7alt F♯–C lub F♯–A–C F#dim / A♭dim / B♭aug Silne napięcie, jazzowy „tension”, łatwe wplecenie linii melodycznych

Zasady praktyczne dla połączenia voicingów niepełnych i Upper Structures:

  1. Zachowuj tercję i septymę – decydują o jakości akordu.
  2. Pomiń tonikę lub kwintę, jeśli gra ją bas lub inny instrument.
  3. Upper Structures dodają kolor i napięcie (9, 11, 13, alteracje).
  4. Voicing niepełny + triada Upper Structure → pełniejszy, „jazzy” akord przy minimalnej liczbie dźwięków.
  5. Ułatwia prowadzenie głosów, płynne przejścia między akordami i improwizację.

 

 Akordy molowe (m7, m9)

Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Szybkie zastosowanie
Cm7 E♭–B♭ E♭ major Podstawowy voicing + kolor 9–11–13
Cm7 E♭–G–B♭ F major Dodaje modalny kontrast, przydatne w liniowej improwizacji
Dm7 F–C F major Łatwe prowadzenie głosów do kolejnego akordu
Am7 C–G C major Jasny, melodyczny kolor, dobra baza do upper structures

 Akordy durowe (maj7, maj9)

Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Szybkie zastosowanie
Cmaj7 E–B E♭ major Kontrastowy kolor, napięcie jazzowe
Cmaj7 E–G–B G major Dodaje 13, łatwe wplecenie dodatkowych barw
Fmaj7 A–E A♭ major Modalny efekt, nadaje „pełnię” w fakturze
Gmaj7 B–F♯ B♭ major Swobodna improwizacja, możliwość upper structures

 Akordy dominantowe (7, 9, 13, 7alt)

Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Szybkie zastosowanie
G7 B–F B♭ major Kolor #9, prowadzenie do toniki
G7 B–D–F D♭ major Kolor b9, napięcie przed rozwiązaniem
C7 E–B♭ E♭ major Podkreślenie #9 i 13, miejsce na alteracje
D7alt F♯–C F#dim Napięcie V7alt, łatwe wplecenie linii melodycznych
Typ akordu Akord Voicing niepełny Upper Structure / Triada Efekt / Zastosowanie
Molowy Cm7 E♭–B♭ E♭ major Jasny modalny kolor, 9–11–13
Molowy Dm7 F–C F major Swobodne prowadzenie głosów
Durowy Cmaj7 E–B E♭ major Kontrastowy kolor, napięcie jazzowe
Durowy Fmaj7 A–E A♭ major Modalny efekt, przestrzeń w fakturze
Dominantowy G7 B–F B♭ major Kolor #9, prowadzenie do toniki
Dominantowy C7 E–B♭ E♭ major Podkreślenie #9 i 13, miejsce na alteracje
Dominantowy alt D7alt F♯–C F#dim Silne napięcie, łatwe wplecenie linii melodycznych
Molowy Am7 C–G C major Jasny, melodyczny kolor, dobra baza dla Upper Structures
Durowy Gmaj7 B–F♯ B♭ major Swobodna improwizacja, możliwość Upper Structures

Zasady praktyczne dla voicingów niepełnych:

  1. Zachowuj tercję i septymę – one decydują o jakości akordu.
  2. Pomiń tonikę lub kwintę, jeśli gra ją bas lub inny instrument.
  3. Pozostaw miejsce na upper structures – triady, 9, 11, 13, alteracje.
  4. Ułatwia płynne prowadzenie głosów i przestrzeń dla improwizacji.
  5. W praktyce jazzowej voicingi niepełne są standardem w pianinie, gitarze i aranżacjach big bandowych.