Akordy zawieszone (Suspended Chords)

Zazwyczaj akord składa się z trzech dźwięków: prymy (pierwszego stopnia skali), tercji i kwinty. Tercja określa, czy akord jest durowy (większa tercja) czy molowy (mniejsza tercja).
W akordach sus, tercja jest pomijana i zastępowana innym dźwiękiem:

sus4: Tercja jest zastępowana przez kwartę czystą.

sus2: Tercja jest zastępowana przez sekundę wielką.
3. Brzmienie zawieszone:

Brak tercji w akordzie powoduje, że brzmienie jest bardziej otwarte i mniej jednoznaczne, co do charakteru (durowy czy molowy).

4. Napięcie i progresja:

Akordy sus często wykorzystywane są jako przejście do kolejnego akordu, w którym tercja zostaje przywrócona. To napięcie, które powstaje między kwartą/sekundą a kwintą lub prymą, jest często „rozładowywane” w następnym akordzie.

Przykłady:

C-dur: C-E-G
Csus4: C-F-G
Csus2: C-D-G

Podsumowując: Akordy sus to ciekawe narzędzie harmoniczne, które dodają koloru i napięcia do muzyki. Dzięki nim można uzyskać brzmienie, które jest jednocześnie otwarte i intrygujące.

Akordy zawieszone (ang. suspended chords, w skrócie sus) to takie, w których zrezygnowano z tercji, zastępując ją:

sekundą → akord sus2
kwartą → akord sus4

Brzmią one „otwarcie”, niejednoznacznie funkcjonalnie, często też unosząco lub pełne napięcia, ponieważ brak w nich jednoznacznego określenia trybu (durowy/molowy).

Akord	Składniki
G	G – B – D
Gsus2	G – A – D
Gsus4	G – C – D

Gdy widzisz zapis „Gsus” bez cyfry, domyślnie chodzi o Gsus4.

W jazzie akordy sus używane są jako zamienniki dla akordów ii (np. Dm7) lub dominanty V7 (np. G7), zwłaszcza w postaci 9sus lub ♭9sus.

Akord	Składniki
Dm7	D – F – A – C
G7	G – B – D – F
G9sus	G – C – D – F – A

Spis treści

Układy pianistyczne

Często w grze jazzowej akordy sus rozkłada się między lewą a prawą rękę:

F/G
- LH (lewa ręka): G
- RH (prawa ręka): F – A – C
  (czyli jakby Fmaj nad basem G)
Dm7/G
- LH: G
- RH: D – F – A – C

Obie wersje brzmią jak G9sus, z różnym kolorem brzmieniowym.

Funkcja akordów sus – między ii a V7

Akord sus może być harmonicznie pośredni pomiędzy funkcją ii (subdominanta) i V7 (dominanta).

Progresja II–V–I w C-dur:

Standardowa	Z sus-akordem
Dm7 – G7 – Cmaj7	Dm7 – G9sus – Cmaj7

Akord G9sus daje bardziej „zawieszone” napięcie, zanim progresja się rozwiąże do Cmaj7.

Co z tercją w akordach sus?

Wbrew nazwie, można dodać tercję do akordu sus — ale:

nie należy jej grać poniżej kwarty, bo stworzy bardzo dysonansowy interwał sekundy (np. C i B)
najlepiej umieścić tercję powyżej kwarty, np. G – C – D – B

W takiej sytuacji mamy brzmienie zbliżone do G11, ale może być stosowane w sus-kontekście.

Akordy sus pozwalają uniknąć napięcia avoid note związanego z naturalną jedenastką (♮11) w akordzie V7, ponieważ w V7sus ♮11 (czyli kwarta) jest składnikiem akordu.
W rezultacie możesz używać większej liczby dźwięków w improwizacji lub aranżacji wokół V7sus niż wokół klasycznego V7.

Akordy sus i kwartowe mają podobne źródła dźwiękowe — obie struktury unikają tercji, dając wrażenie otwartości i modalności.

Akordy sus4 zastępują tercję kwartą (lub czasem sekundą).
Brzmią otwarcie, zawieszenie i są funkcyjnie pośrednie między ii a V7.
Mogą zastępować dominantę (np. G7 → G9sus) lub być używane jako odrębna jakość harmoniczna.
Idealne do tworzenia nowoczesnych, modalnych i kolorowych brzmień jazzowych.
Tercja może być dodana ostrożnie – powyżej kwarty.

Tabela akordów zawieszonych (sus)

Nazwa akordu	Budowa (interwały)	Dźwięki (przykład: G)	Zamiast jakiego akordu?	Typowe zastosowanie	Komentarz
G (trójdźwięk)	1 – 3 – 5	G – B – D	–	Akord durowy	Tercja określa tryb (durowy)
Gsus2	1 – 2 – 5	G – A – D	Czasem zamiast G lub Am7	Pop, folk, fusion	Rzadszy niż sus4
Gsus4 (Gsus)	1 – 4 – 5	G – C – D	Zamiast G lub G7	Jazz, funk, gospel	Kwartowy charakter
G7	1 – 3 – 5 – ♭7	G – B – D – F	–	Dominanta V7	Standardowa funkcja dominanty
G9	1 – 3 – 5 – ♭7 – 9	G – B – D – F – A	–	Rozszerzona dominanta	Bardziej kolorowy G7
G9sus	1 – 4 – 5 – ♭7 – 9	G – C – D – F – A	Zamiast G7 lub Dm7	Funkcja ii–V, modalne	Pośredni między Dm7 a G7
F/G	G w basie, F-akord w prawej ręce	G + F – A – C	Zamiast G7, G9sus	Jazz piano voicing	Modalny, bez tercji w basie
Dm7/G	G w basie, Dm7 w prawej ręce	G + D – F – A – C	Zamiast G7 lub Dm7	Voicing G9sus	Bardziej subdominantowy kolor

Objaśnienia kolumn:

Budowa – Interwały od prymy (1) w danym akordzie.
Zamiast jakiego akordu – Możliwa substytucja dla innego akordu w progresji.
Zastosowanie – Typowe style, w których występuje ten akord.
Komentarz – Uwagi dotyczące funkcji i koloru brzmieniowego.

Tabela akordów sus i sus+7 dla C

Akord	Budowa (interwały)	Dźwięki (dla C)	Uwagi / Funkcja
Csus4	1 – 4 – 5	C – F – G	Zawieszony akord bez tercji, otwarty dźwięk
Csus2	1 – 2 – 5	C – D – G	Mniej typowy niż sus4, delikatniejszy
Cmaj7sus2	1 – 2 – 5 – 7	C – D – G – B	Brzmi eterycznie, nietypowe w klasycznym jazzie
Cmaj7sus4	1 – 4 – 5 – 7	C – F – G – B	Silne napięcie między F i B (kwarta i septyma wielka)
C7sus2	1 – 2 – 5 – ♭7	C – D – G – B♭	Rzadko spotykany; subtelna odmiana C7
C7sus4	1 – 4 – 5 – ♭7	C – F – G – B♭	Typowy dominantowy sus, często używany w jazzie

1 = Pryma, 2 = Sekunda wielka, 4 = Kwarta czysta, 5 = Kwinta czysta
7 = Septyma wielka (maj7), ♭7 = Septyma mała (dominantowa)
Jeśli akord zawiera 4 i 7 jednocześnie, powstaje napięcie trytonowe (np. F i B w Cmaj7sus4) – może to dawać wyraźnie „napięty” lub „eksperymentalny” charakter.

Akordy frygijskie (sus♭9)

Akord frygijski to specjalny typ akordu suspended z obniżoną noną (♭9). Występuje głównie jako substytut funkcji dominantowej (V7) i pozwala użyć dwóch napięć:

♭9 (obniżona nona)
♭13 (obniżona trzynastka)

Typ skali	Skala E	Akord wyprowadzony	Zapis akordu	Komentarz
Tryb frygijski	E – F – G – A – B – C – D	Em7♭9♭13 (z tercją)	E7sus♭9 (bez tercji)	Tryb III C-dur; ♭9 i ♭13 są dysonansami na m7
Dorycki♭2 (2 M.mel.)	E – F – G – A – B – C♯ – D	E7sus♭9	E7sus♭9 (z C♯ zamiast C)	Alternatywny frygijski wariant z większą napiętością
Z akordu G13/E	–	G13 bez prymy, E w basie	G13/E	Alternatywny zapis: dominantowa jako slash chord

Dlaczego sus♭9 zamiast m7?

W skali frygijskiej mamy:
- ♭3 – molowy charakter
- ♭9 i ♭13 – napięcia nieakceptowalne w kontekście zwykłego m7

Rozwiązanie:
→ Zamień ♭3 (tercję) na kwartę (4)
→ Z Em7♭9♭13 → E7sus♭9♭13

To przekształca m7 w dominantową strukturę typu sus♭9 – która akceptuje te napięcia.

Zestawienie akordów z dźwiękami (na przykładzie E)

Zapis akordu	Budowa	Dźwięki	Opis
Em7	1 – ♭3 – 5 – ♭7	E – G – B – D	Tercja molowa, standardowy akord m7
Em7♭9♭13	1 – ♭3 – 5 – ♭7 – ♭9 – ♭13	E – G – B – D – F – C	Teoretyczny, ale zbyt dysonansowy
E7sus♭9♭13	1 – 4 – 5 – ♭7 – ♭9 – ♭13	E – A – B – D – F – C	Akceptowalny frygijski akord sus
E7sus♭9	1 – 4 – 5 – ♭7 – ♭9	E – A – B – D – F	Frygijski bez trzynastki
G13/E	G – B – D – E – F – A	(bez G) → E – F – A – B – D	G13 bez prymy z E jako bas

Progresja z zastosowaniem frygijskiego akordu

Zwykła II–V–I w A-dur:
Bm7 – E7 – Amaj7
Z zamianą E7 → E7sus♭9:
Bm7 – E7sus♭9 – Amaj7
Z zamianą Bm7 → E7sus♭9:
E7sus♭9 – E7 – Amaj7

Akord E7sus♭9 dodaje zawieszenie i kolor modalny — a jego kwarta (A) i ♭9 (F) prowadzą ciekawie do rozwiązań.

Kiedy używać skali frygijskiej / sus♭9?

Zastosowanie	Skala / Akord
Nad akordem iii w tonacji durowej	Tryb frygijski (np. Em7 w C-dur)
Nad akordem sus♭9 (substytut V7)	Tryb frygijski lub dorycki♭2
W modalnych progresjach lub voicingach	E7sus♭9, G13/E