1. Równoważność oktawowa (Octave equivalence)
Definicja: Dźwięki, które różnią się o całkowitą liczbę oktaw, są traktowane jako „to samo” pod względem wysokości w sensie funkcji harmonicznej i percepcji melodii.
- Przykład: C2, C3, C4 – wszystkie są „C”, mimo że leżą w różnych oktawach.
- W jazzie: równoważność oktawowa jest podstawą improwizacji – motyw melodyczny możesz zagrać w dowolnej oktawie, zachowując jego funkcję i charakter.
Dlaczego ważne: Dzięki temu akordy i linie melodyczne można transponować w górę lub w dół, zachowując brzmieniową strukturę.
2. Równoważność enharmoniczna (Enharmonic equivalence)
Definicja: Dźwięki o różnych nazwach nut, ale tej samej wysokości w systemie równomiernie temperowanym, są uznawane za równoważne.
- Przykład: C♯ = D♭, F♯ = G♭
- W jazzie: bardzo ważne przy modulacjach, progresjach chromatycznych i analizie akordów – np. akord G7♭9 można analizować jako A♭maj7♯5 w kontekście subV7.
Dlaczego ważne: Pozwala uprościć zapis nutowy i analizę, bo akordy czy dźwięki o różnych nazwach mogą pełnić te same funkcje w harmoniach tempowo i tonalnie.
3. Podsumowanie różnic
| Cecha | Równoważność oktawowa | Równoważność enharmoniczna |
|---|---|---|
| Co porównuje | Dźwięki w różnych oktawach | Dźwięki o różnych nazwach, ale tej samej wysokości |
| Przykład | C2, C3, C4 | C♯ = D♭ |
| Funkcja w jazzie | Transpozycje, motywy melodyczne w różnych rejestrach | Analiza akordów, modulacje, uproszczenie zapisu |
| W percepcji | Postrzegamy te same dźwięki w różnych oktawach jako „ten sam ton” | Brzmienie jest identyczne, ale nazwa zależy od kontekstu harmonicznego |