Rytmika jazzowa

Dobre wyczucie rytmu oraz interpretacja swinga nie tylko gwarantują wysokiej jakości wykonanie jazzowe, ale również powinny towarzyszyć nam podczas nauki improwizacji. Sztuka improwizacji jazzowej rozwija się na bazie solidnej struktury rytmicznej, którą kształtujemy poprzez stosowanie idiomatycznych figur rytmicznych, wykonywanych z odpowiednią artykulacją i frazowaniem.

Dobre wyczucie rytmu jest ściśle powiązane z sposobem wykonywania ósemek swingujących. Ogólnie rzecz biorąc, schematy rytmiczne zawierające ósemki swingujące są wykonywane tak, jakby były to triole ósemkowe. Pierwsze dwie triole są łączone ligaturą i zamieniane w ćwierćnutę, a trzecia triola ósemkowa jest delikatnie akcentowana. Przykład 2.5. ilustruje notację ósemek swingujących.

Charakterystyczną cechą ósemek swingujących jest ich położenie względem pulsu metrycznego. Mogą one występować przed pulsem (in front of the beat), w jego środku (in the middle of the beat) lub za nim (behind the beat). Wybór konkretnego położenia zależy od tempa utworu oraz preferencji wykonawczych muzyków jazzowych. W ogólności, w utworach o wolnym lub średnim tempie ósemki swingujące są umieszczane za pulsem metrycznym, natomiast w szybkich utworach mogą znajdować się w środku lub przed nim. Niemniej jednak, te zasady nie są sztywne, a w literaturze jazzowej spotykamy wiele przykładów odbiegających od norm.

W muzyce europejskiej, akcenty na „1” („raz”) i „3” („trzy”) mają większe znaczenie niż te na „2” i „4”. Pierwsze z nich są nazywane mocnymi częściami taktu, zaś drugie – słabymi częściami taktu. Jedną z charakterystycznych cech rytmiki jazzowej jest przesunięcie akcentów z „1” i „3” na „2” i „4”, co stanowi istotę rytmiki jazzowej, nadając muzyce jazzowej unikalny charakter, odróżniający ją od innych gatunków muzycznych.
Frazowanie jazzowe umożliwia nam wyraziste przekazywanie myśli muzycznych zgodnie z charakterystycznymi cechami danego stylu jazzowego. Frazowanie jazzowe obejmuje szeroki zakres środków artykulacyjnych (legato, staccato, portato, tenuto, marcato, akcenty, glissanda, chrypki, odstępstwa od stroju) oraz dynamicznych (akcenty dynamiczne, dynamika wewnątrz frazy), których używanie ma kluczowe znaczenie w improwizacji. Staranne dobranie środków artykulacyjnych stanowi istotny element frazowania jazzowego. W frazach melodycznych składających się z ciągłych ósemek, należy lekko akcentować ósemkę na „1”, „2” i przede wszystkim na „4”. Organizacja rytmiki wokół „słabych” części taktu, czyli na „2” i „4”, nadaje muzyce jazzowej charakterystyczną orientację rytmiczną, czyli swingu, stanowiąc fundamentalną różnicę między rytmiką klasyczną a jazzową.

W zdobyciu umiejętności prawidłowego frazowania niezbędne jest słuchanie i naśladowanie mistrzów jazzu.